Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri ile HPV İlişkisi

Boyundan mideye kadar inen boş bir boru olan özofagus, 25-30 cm uzunluğunda, yuttuğumuz gıdayı midemize taşıma işlevi gören bir organdır. Sindirim sisteminin en önemli parçalarından biri olan yemek borusu içerisinde gelişen hücresel bozukluklar, özofagus kanseri olarak kabul edilir.

Genellikle yemek borusunun iç yüzeyinde ortaya çıkan kanser oluşumları, zaman içerisinde yutma güçlüğü ve nefes darlığı gibi sorunlara yol açarak hastaların hayatlarını riske atabilir. Yemek borusu kanseri HPV enfeksiyonu, sigara kullanımı gibi risk faktörlerine sahip hastalarda diğer bireylere oranla daha sık görülebilmektedir. Bu nedenle özofagus kanserinin erken tanısı ve tedavisi için, hastaların yemek borusu kanseri konusunda bilinçli olmaları gerekmektedir.

Özofagus Kanseri Nedir?

Yemek borusu kanserini (Özofagus) boyundan başlayarak mideye kadar uzanan boruda ortaya çıkan hücre bozulmaları olarak açıklamak mümkündür. Özofagus kanseri yemek borusunun herhangi bir yüzeyinde meydana gelebilir. Atipik (normal olmayan) hücrelerin özofagus içerisinde çoğalarak oluşturduğu kanser, zaman içerisinde yemek borusunun tıkanmasına ve daha sonra çevre organlara yayılarak bütün vücudu işgal etmesine neden olur. Yemek borusu kanseri bulunduğu yer ve hücre tipine göre ikiye ayrılır. Bunlar Skuamöz (Yassı) hücreli yemek borusu kanseri ve Adenokarsinom yemek borusu kanseridir.

- Skuamöz (Yassı) hücreli yemek borusu kanseri: Yemek borusunun üst kısmında yer alan ve skuamöz adı verilen tabakadar ortaya çıkar. Yassı hücrelerden oluşan üst tabakadaki ince zarda görülen kanser, Adenokarsinom türü yemek kanserine oranla Türkiye’de daha sık görülür.

- Adenokarsinom yemek borusu kanseri: Yemek borusunun alt kısmında yer alan iç zar tabakası yani mukozada ortaya çıkar. Özellikle bu alt bölgedeki mukozanın safra ve mide asidine maruz kaldığı durumlarda görülme olasılığı daha fazladır. Türkiye’de daha çok Skuamöz hücreli yemek borusu kanseri görülürken, Batı ülkelerinde ise Adenokarsinom yemek borusu kanserine daha sık rastlanır.

Özofagus Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Erken evre yemek borusu kanserinde genellikle hiçbir belirti ve bulgu görülmez. Yemek borusu kanseri oluşumu ilerledikten sonra görülen en belirgin belirti ise yutma güçlüğüdür. Yemek borusu üzerinde kütle oluşumu var ise hasta katı gıdaları yerken yutma güçlüğü yaşayabilir. Özellikle ağrılı yutma özofagüs kanserinin en önemli belirtilerinden biri olarak kabul edilir. Hasta zaman içerisinde sıvı tüketimlerinde dahi yutma güçlüğü yaşayabilir. Yemek borusu kanserinin hemen altında nefes borusu yer aldığı için özofagus kanseri ilerlediğinde buradan da belirti verebilmektedir.

Nefes borusunu delerek yenilen gıdaların akciğere kaçmasına neden olabilir. Bu tip durumlarda hasta kronik olarak akciğer enfeksiyonlarına yakalanır. Akciğer enfeksiyonları nedeni ile öksürük, nefes darlığı, ses kısıklığı ve kusma özofagus kanseri hastalarında sık sık görülen belirtilerdendir. Akciğer enfeksiyonları zaman içerisinde çevre organlara baskı uygular. Bu durum ise damarlardaki kan akışını engelleyeceği için, hastanın vücudunun üst bölgesinde ciddi ödemlere neden olabilir.

Özofagus Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?

Özofagus kanserine yakalanmada etkili olan şey, risk faktörleridir. Hastalığın vücudunuzda oluşma ihtimalini hiçbir zaman net olarak bilemesek de alışkanlıklarımız, yaşam tarzımız ve çevresel etkilere karşı olan dikkatimizi değiştirerek olası kanser ihtimallerini azaltabiliriz. Özellikle bütün kanser türlerinde kabul edilen risk faktörlerinden sigara ve alkol tüketimi, değiştirebileceğimiz alışkanlıklar arasında yer alır. Genetik ve yaş gibi risk faktörleri değiştirilemediği gibi belli risk faktörlerine sahip olmayan hastalarda da Özofagus kanserinin görüldüğü bilinir. Ancak kanserde etkili olan risk faktörlerini bilmek, bu etkenleri azaltmanızı ve benzer özelliklere sahipseniz, rutin kontroller sayesinde erken tanı ile etkili bir tedavi olmanızı sağlar.

Yemek Borusu Kanseri (Özofagus) Risk Faktörleri;

• 60 yaş ve üzeri erkekler
• Baş ve boyun kanseri
• Obezite
• HPV enfeksiyonu
• Alkol ve sigara kullanımı
• Reflü
• Çölyak hastalığı
• Göğüs ya da üst karın bölgesinden radyasyon tedavisi olma
• Az meyve sebze tüketimi
• İçecekleri çok sıcak tüketmek

Özofagus Kanserine HPV Sebep Olur mu?

HPV; Açılımı Human Papilloma Virüsü olan ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biridir. Çoğunlukla genital bölge ve çevresinde ortaya çıkan siğiller ile kendini gösteren virüs, 100’den fazla tipe sahiptir. Bazı HPV’ler genital siğile neden olurken, bazı virüs tipleri ise uzun yıllar hiçbir belirti vermeden kuluçkada kalarak vücutta kendini gizleyebilir.

HPV’nin yüksek kanser riski taşıyan tipleri vardır. Özellikle HPV 16 ve HPV 18 yüksek kanser riskli HPV tipi olarak kabul edilir. Genellikle rahim ağzı kanseri ile anılsa da HPV birçok farklı kansere yol açabilmektedir. HPV’nin yemek borusu kanserine neden olabileceği kabul edilmektedir. HPV enfeksiyonu olan hastanın yemek borusu üzerinde kütle oluşmuş ise ve burada görülen HPV kansere neden olan türden ise özofagusta yer alan sitopatik hücrelerin (kanser riski taşıyan lezyonlar) cerrahi müdahale ile çıkartılması gerekir.

Yemek Borusu Kanserinde HPV Görülme Sıklığı Nedir?

HPV enfeksiyonu yüksek riskli kanser tipinin varlığında yemek borusu kanserine neden olabilmektedir. Her HPV enfeksiyonu olan hastada yemek borusu kanseri olacağı gibi kesin bir kanı yoktur. Hatta HPV çoğu hastada 2 yıl içerisinde vücuttan tamamen atılmaktadır. Ancak bazı hastalarda, özellikle HPV 16 ve HPV 18 gibi yüksek kanser riski taşıyan türleri bulunuyor ise nadiren de olsa yemek borusu bölgesinde kanserleşmeye neden olabilmektedir.

Yemek borusunu tutarak, bulunduğu bölgedeki hücrelerde yapısal değişikliğe neden olan HPV, ileri yaş, cinsiyet, alkol ve sigara kullanımı gibi risk faktörleri de var ise daha kolay kanserleşmeye neden olmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalarda özellikle Güney Afrika ve Asya ülkelerinde yemek borusu kanserine yakalanan her 3 hastadan birinde HPV enfeksiyonunun varlığı gözlenmiştir. Bu nedenle HPV’nin özofagus kanseri ihtimalini arttırabileceği söylenebilmektedir.

Özofagus Kanserinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Yemek borusu kanserinde hangi tedavinin uygulanacağı, kanserin hangi evrede olduğu ile ilişkilidir. Bu nedenle özofagus kanseri tanısı konulan hastalarda ilk olarak kanserin hangi evrede olduğu tespit edilir. Kanser henüz ilk evrede ise ve yemek borusunun ilk üç katmanında yer alıyorsa endoskopik tedavi tercih edilir. Bu tedavi yöntem bakımından ikiye ayrılır. 12 mm altındaki kanser dokularında tümörün bulunduğu alan özel bir jel ile yukarıya çıkartıldıktan sonra tümör tutularak bölgeden koparılır. Eğer tümör 12 mm’nin altında ise yine enjeksiyon ile yükseltildikten sonra bıçak ile kesilerek bölgeden temizlenir.

Eğer kanserli hücre ilk üç katmanı geçmiş ise hastaya endoskopi tedavi yerine cerrahi müdahale uygulanır. Ancak kanserin yemek borusunda ya da vücudun farklı noktalarında yayılım gösterdiği görülür ise hastaya radyoterapi ya da kemoterapi uygulanması gerekir. Kemoterapi ve radyoterapiye cevap vermeyen hastalarda, yemek borusu tıkanıklığı gibi durumlarda ufak tüpler yerleştirilerek yemek borusu açılır. Bu yöntem ile hastanın yemek yemesi sağlanarak yaşam kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır.